IBS, czyli zespół jelita drażliwego to dolegliwość, na którą może cierpieć nawet 20% populacji, częściej jednak dotyka kobiet. Objawami IBS są najczęściej występujące w różnym stopniu i natężeniu biegunki oraz zaparcia. W jaki sposób możemy sobie z nimi poradzić? Jak łączy się występowania objawów IBS z zaburzeniami równowagi mikroflory jelit?
Objawy IBS i klasyfikacja dolegliwości
Przez zespół jelita drażliwego rozumie się przewlekłe schorzenie, w którym występują nawracające bóle brzucha związane z wypróżnianiem oraz zmiany rytmu wypróżnień i konsystencji stolca. Wyróżnia się 4 główne odmiany zespołu, które jednocześnie opisują jej najważniejsze objawy:
- odmiana D-IBS, o której się mówi, gdy występuje przewaga biegunek,
- odmiana C-IBS, która występuje, gdy mamy do czynienia z przewagą zaparć,
- M-IBS, czyli postać mieszana IBS, występuje, gdy biegunki i zaparcia pojawiają się w tym samym stopniu,
- U-IBS, czyli postać niezdefiniowana IBS, o której mówi się, gdy występują trudności diagnostyczne.
Jakie są przyczyny występowania zespołu jelita drażliwego?
Choć samo IBS zostało dogłębnie zbadane, to niestety nadal wiele trudności przysparza zidentyfikowanie źródła dolegliwości. Najczęściej mówi się o czynnikach psychoemocjonalnych, tzn. wpływu stanu psychicznego na układ trawienny, co przekłada się na występowanie biegunek i zaparć. Wpływ mają także warunki środowiskowe, badacze wskazują także kwestie genetyczne i obciążenia, które z nich wynikają.
Inną kwestią są zachowania, która mogą wywołać objawy IBS. Tu zazwyczaj wskazuje się nieprawidłową dietę mogącą zaburzyć florę bakteryjną układu pokarmowego. Dysbioza ta powoduje namnażanie się drobnoustrojów chorobotwórczych, powodujących zaparcia i biegunki. Podobny skutek mogą wywoływać infekcje bakteryjne, które mają tendencję (szczególnie w połączeniu z antybiotykoterapią) do wyjaławiania układu pokarmowego z bakterii probiotycznych.
IBS a flora bakteryjna układu pokarmowego
W trakcie zespołu jelita drażliwego w układzie pokarmowym występuje obniżony stan ilości bakterii z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, czyli bakterii probiotycznych. Przez probiotyki natomiast rozumie się żywe, zdefiniowane mikroorganizmy (tj. LAD, lacid acid bacteria, bakterii kwasu mlekowego, a więc bakterie probiotyczne) w określonej liczbie, które zmieniają mikroflorę w odpowiednich segmentach organizmu ludzkiego i wywierają korzystny wpływ na jego zdrowie. Probiotyki ułatwiają trawienie, są konkurencyjne względem bakterii chorobotwórczych i mają zdolność przeżycia w jelicie ludzkim. Poza bakteriami z rodziny (Lactobacillus spp., Streptococcus spp.) probiotykami są także szczepy drożdży (m.in. Saccharomyces spp.) oraz kultury pleśni (Aspergillus spp.).
Brak wspomnianych bakterii kwasu mlekowego w mikroflorze jelitowej sprawia, że ich miejsce zajmują drobnoustroje z rodzaju Escherichia coli, Streptoccocus i Clostridium spp. Bakterie te są odpowiedzialne za wspomniane wyżej objawy, w szczególności zaparcia, biegunki, ból brzucha, wzdęcia czy gazy.
Bibliografia:
- Krystian Adrych, Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, Varia Medica 2019 tom 3, nr 2, str. 89–95.
- Renata Fudalewicz, Zespół jelita drażliwego – problem wymagający wielodyscyplinarnego podejścia, Pielęgniarstwo Zdrowie Publiczne 2020, 10(4), str. 247–253.
