W stawie kolanowym umiejscowione są dwie łąkotki: przyśrodkowa i boczna. Łąkotka jest elastyczną strukturą anatomiczną, chrzęstno-włóknistą, w kształcie półksiężyca, leżącą pomiędzy kością udową a piszczelową, częściowo dzielącą jamę stawową. Tkanki chrzęstne zapewniają integralność strukturalną kolana, gdy ulega ono napięciu i skręcaniu.
Jakie są funkcje łąkotki w stawie kolanowym?
Podstawową funkcją łąkotek jest rozpraszanie ciężaru ciała i zmniejszenie tarcia podczas ruchu. Łąkotki przenoszą obciążenia, absorbują wstrząsy i drgania związane z ruchem, zapewniają stabilizację mechaniczną oraz ułatwiają rozprowadzenie płynu stawowego. Łąkotka przyśrodkowa ulega uszkodzeniu pięciokrotnie częściej niż boczna.
Jakie są przyczyny uszkodzenia łąkotek?
Łąkotka ulega uszkodzeniu na skutek przekroczenia fizjologicznego zakresu jej ruchów lub w przypadku przekroczenia granicy jej wytrzymałości na działające na nią siły. Najczęstszą przyczyną uszkodzenia łąkotki jest uprawianie sportu (często brak lub nieodpowiedni trening) związane z nagłym wyprostem stawu kolanowego w zgięciu i rotacji, lub w czasie przeprostu kolana. W przypadku osób starszych, gdy łąkotki mają związaną z wiekiem strukturę osłabioną do uszkodzenia może dojść podczas normalnej aktywności związanej z obciążeniem kolana. O uszkodzeniu łąkotki mówimy również w przypadku, gdy uszkodzeniu podlegają struktury pozostające w bezpośrednim kontakcie z łąkotką.
Jakie są objawy uszkodzenia łąkotek?
Charakterystycznym objawem uszkodzenia łąkotki jest ostry i nagły ból w kolanie nasilający się podczas chodzenia czy zginania kolana, wymuszający pozycję stawu w lekkim zgięciu. Inne objawy to: obrzęk stawu, nadmierne ucieplenie, ograniczenia ruchu zgięcia i wyprostu w kolanie, uczucie blokowania, usztywnienia kolana, mogą wystąpić słyszalne trzaski i „przeskakiwania”, a nawet poczucie niestabilności kolana. Zmienia się obrys stawu kolanowego. Uszkodzenie łąkotki jest uciążliwe, osoby kontuzjowane mają problemy z chodzeniem, poruszaniem się. Odczuwają„uciekanie kolana”, niestabilność. Mają zazwyczaj wymuszoną pozycję stawu w lekkim zgięciu uniemożliwiającą aktywność fizyczną.
Jak zdiagnozować uraz łąkotki?
Kluczowym etapem rozpoznania patologii jest badanie lekarskie. W przypadku wątpliwości należy wykonać badania dodatkowe takie jak USG kolana czy badanie rezonansem magnetycznym. Badania obrazowe pomagają uściślić rozpoznanie, określić typ uszkodzenia łąkotki, określić charakter zmian i ustalić sposób leczenia. Łąkotki, zależnie od miejsca uszkodzenia, z powodu ograniczonego ukrwienia szczególnie w części wewnętrznej, mają słaby potencjał do gojenia. Wewnętrzne części uszkodzonej łąkotki są gorzej ukrwione, przez co utrudniona jest ich samoistna regeneracja. Odpowiednie badania umożliwiają zaplanowanie leczenia zachowawczego lub zabiegu operacyjnego.
Jak leczyć uraz łąkotki?
W klinice ortopedii Szpital Carolina w Warszawie i w Gdańsku w przypadku niewielkich zmian można podjąć próbę leczenia zachowawczego z wykorzystaniem farmakoterapii, chłodzenia, odpoczynku, odciążenia stawu i rehabilitacji. Jednak w większości przypadków konieczny jest zabieg artroskopowy i leczenie chirurgiczne. Priorytetem jest maksymalnie duże zachowanie części łąkotki. Jeśli to możliwe wykonuje się zeszycie łąkotki, w przypadku konieczności resekcji częściowej ogranicza się ją do części zniszczonej. Po resekcji częściowej łąkotki powrót do aktywności jest możliwy po 2-4 tygodniach, a po zeszyciu łąkotki ten czas wydłuża się o następne 4 tygodnie.
